Республикада олиб борилаётган иқтисодий ислоҳотларни хаётга тадбиқ этишда кадрларнинг тутган ўрни ва ахамияти бекиёсдир. Ўзбекистон Республикаси Президенти И.А.Каримов таъкидлаганидек, “Ўзбекистон инновацион ривожланиш турининг ҳозирги замон моделига ўтиш учун ҳамма зарур шароитларга эга. Бу модел вужудга келтирилган илмий-техникавий салоҳиятдан кенг ва самарали фойдаланишга, фундаментал ва амалий кенг жорий этишга, юқори малакали, иқтидорли илмий кадрлар сонини купайтиришга асосланади”.

Маълумки, бизни ўраб турган дуне доимий ўзаро таъсирда ва узлуксиз ҳаракатда бўлган моддий жисмлар тўпламидан иборат. Табиатда кузатиладиган барча ҳодиса ва жараёнлар муайян қонунлар асосида содир бўлади. Физика ва астрономия фанининг мақсади табиатнинг энг асосий қонунларини ўрганиш бўлса, физика ва астрономия ўқитиш услубияти фанининг мақсади талабаларга умумтаълим мактабларида физика ва астрономияни ўқитиш сирларини, мактаб ўқув тажрибаларини бажариш, бу фан бўйича билим, малака ва кўникмага эришишнинг энг самарали ва оптимал йўлларини ўргатишдан иборат.

Ушбу маъруза матни маҳаллий давлат ҳокимияти органлари фанидан маъруза, семинар машғулотларига тайёрланишга бағишланган ва олий ўқув юртларининг 5380100-«юриспруденция» мутахассисликлари учун мўлжалланган. Ҳозирги пайтда фанни ўқитишдан мақсад - талабаларга маҳаллий давлат ҳокимияти органлари тизимига оид масалаларни, уларнинг функциялари, ваколатлари, шунингдек, ижтимоий ҳаётни эркинлаштиришда ушбу органларнинг аҳамияти тўғрисида тушунтириш.

Фанни ўрганишнинг долзарблиги. Жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ этиш даврида Ўзбекистон Республикасида бозор ислоҳотларини янада чуқурлаштириш ва хусусий сектор тармоғи ривожини жадаллаштириш, солиқ, банк ва молия тизимини такомиллаштириш, уй-жой коммунал хизмат кўрсатиш соҳасини ислоҳ этиш бош вазифалар ҳисобланади .

2008 йил якунлари бўйича республиканинг ялпи ички маҳсулоти9 фоизга, саноат маҳсулоти ишлаб чиқариш ҳажми12,7 фоизга, қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари етиштириш- 4,5 фоизга, хизматлар кўрсатиш- 21,3 фоизга, пудрат қурилиш ишлари ҳажми8,3 фоизга ўсди. Иқтисодиётимизда эришилган натижалар негизида аввало бозор ислоҳотлари ва мамлакатни модернизация қилишнинг пухта ўйланган модели ва узоқ муддатга мўлжалланган дастурини босқичма-босқич амалга ошириш бўйича олиб борилаётган тизимли, изчил ва қатъий ҳаракатлар турганини кузатиш қийин эмас.

Болаларда юз жаг сохасида учрайдиган усмаларни хусусиятлари, уларни ташхислаш ва даволаш принциплари билан таништириш. Болаларнинг юз-жаг сохасидаги усмаларни учраши хакидаги аник маълумот йук. Сабаби: республикамизда бу савол устида изланишлар олиб борилмаган. Улар куп клиникаларда даволанишган. Ю.Г.Синановская ва муаллифлар маълумотига караганда, болаларда усма ва усмасимон хосилалар онкологик касалликни 12.4-21.7% ини ташкил килади. А.А.Колесов (1970) маълумотига караганда, улар 25%ни ташкил килади. Юмшок тукималар усмаси 60% , юз суякларида 40% ташкил килади. Болаларда асосан хавфсиз усмалар учрайди (95%) ва жуда кам (5%) хавфли усмалар. Усмалар болаларда асосан бириктирувчи тукимадан ташкил топган, кам кисмини эса эпителиал усмалар ташкил килади.

Чегараланган лаб ва танглайни, бир томонлама кесиб утувчи ва икки томонлама кесиб утувчи кемтиклар даражасини хисобга олган холда жаррохлик, ортодонтик даволаш, операция утказиш муддатлари, тугма нуксонлар билан тугилган болаларни диспансеризацияси. Янги тугилганларда хейлопластика операцияси тугма лаб нуксонларнинг хамма турида утказилади.

Юз туғма нуқсонларининг этиологик факторлари, классификацияси хамда анатомо - функционал ўзгаришлари хақида замонавий маълумотлар бериш. Бир томонлама кесиб утувчи кемтиклари куйидаги турларга булинади. I- юкори лаб, алъвеоляр усик, каттик ва юмшок танглай кемтиги. Альвеоляр усик сохасида кемтик орасидаги 5ммдан ошмаган. II- шу тукималар кемтиги. Алъвеоляр усик орасидаги масофа 1,2+-1,4 мм. Катта фрагмент фронталь кисмида ташкарига 9 мм сурилган. III- шу тукималар кемтиги альвеоляр усик орасидаги масофа 1,3+- 1,6мм катта фрагмент бурун тусиги асосидан кесилгандай. Бу даражадаги кемтик турида юкори жаг альвеоляр ейи ривожланмаган булади.

Болаларда ЮЖС одонтоген ва ноодонтоген яллиғланиш касалликларини ривожланиши ва кечишида преморбид омиллари ва макроорганизмни резистентлигини аҳамияти хақида тушунча ва билимларини ошириш. Бугунги кунда маълумки, юз жаг сохасидаги яллигланиш жараёни, бу инфекцион жараёндир. Бошкача килиб яйтганда, уларни ривожланиши ва кечишида инфекцияни урни жуда катта. Юз териси, огиз, бурун, халкум, шиллик пардада жуда куп ва хилма-хил микроблар жойлашган. Тери ва шиллик пардани яхлитлигини бузилиш натижасида микроблар тукимага тушади ва яллигланиш жараёни бошланиб кетади.

Бой маданий –адабий меросимизни ўрганиш, англаш ва унга ворислик қилиш маънавиятимизнинг ўзак масалаларидан. Маънавий қадриятларни тиклаш миллий ўзликни англашнинг ўсишидан, халқнинг маънавий сарчашмаларига, унинг илдизларига қайтишдан иборат узвий табиий жараён. Ўзбек халқи кўп асрлик тарихи ва бой маданияти билан жаҳон адабиёти хазинасига ўз улушини қўшиб келган. Шунингдек, XIX асрнинг II ярми XX аср бошларидаги тарихий давр ва адабий ҳаёт ана шундай ғоят улкан улушдир. Негаки, бу давр тарихига назар ташласак, жаҳон цивилизацияси бешиги саналган кўҳна Туркистон осмонини қора булутлар қоплаган йиллар бўлган. Бу йилларда, яъни мустамлакачилик сиёсатини ўрнатган чор Россияси ҳукмронлиги даврида Туркистонда истибдодга, халқни эзишга асосланган сиёсат ҳукм сурди, она-диёрда тил, маданият, урф-одатлар, миллий қадриятлар поймол этилди.

Ushbu ma`ruza matni kunduzgi va sirtqi bo`limning 5.54.06.00 "Yengil sanoati mahsulotlari texnologiyasi" mutaxassisligi talabalari uchun tuzilgan bo`lib, u ikki bo`limdan iborat. I bo`limda tabiiy va kimyoviy tola-iplarning tuzilishi, xossalari, ularning olish usullari va qo`llash sohalari yoritilgan. II bo`limda esa shu tola va iplardan to`qilgan gazlamalarning, trikotaj va noto`qima polotnolarning, tabiiy va sun`iy mo`yna, charmlarning, biriktiruvchi materiallarning tuzilishi va xossalari, ularni pardozlash jarayonlari, assortimenti, geometrik, mexanik, fizik, optik va issiqlik xossalari yoritilgan.

Для развития воспалительного процесса в отростке микробы должны проникнуть через барьер - в подслизистый слой через поврежденную слизистую оболочку.

Ушбу маърузалар матни Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги томонидан тасдиқланган намунавий дастур асосида (25 январь 2005 й., баённома №21) ёзилди. Ушбу, қайта ишланган ва тўлдирилган нашр. Маърузалар матнида «Ихтисослаштирилган транспорт воситаларининг тузилиши ва назарияси» фанининг биринчи қисмига тегишли маълумотлар берилган. Маърузалар матнида ихтисослаштирилган транспорт воситаларининг конструкцияларини ўзига хослиги ва автопоездлар ҳақида умумий маълумотлар ҳамда илаштириш қурилмаларини тузилиши баён этилган. Конструкцияларни баён этилшида асосий эътибор қўшимча агрегат ва узелларнии вазифаси, тузилиши ва ишлаш жараёнларига қаратилди.

Автомобиль транспорти соҳасида ишлайдиган муҳандислар учун нафақат автомобилнинг тузилиши ва ишлашини билиш зарур, балки унинг лойиҳаланиш жараёнини билиш, автомобиль конструкциясини яратиш чоғида кандай чекланишларга йўл қўйилганлиги ва қандай оралиқ ечимлар топилганлигини билиш ҳам муҳим. Чунки автомобилга хизмат кўрсатиш ва таъмирлаш ишларини яхши ташкил этишда юқоридаги билимлар зарур бўлади. Автомобилни лойиҳалашнинг асосий мақсади илғор ва иқтисодий асосланган автомобиль турларини яратишдан иборат. Янги автомобилларни яратишда уларнинг афзалликлари ва мукаммалликларини баҳолаш учун ишлаб чиқарувчи ва фойдаланувчи корхоналар учун умумий бўлган мезон ва ўлчагичлардан фойдаланилади. Ҳар қандай маҳсулот учун, шу жумладан автомобиль учун ҳам асосий мезон бўлиб унинг сифати ҳисобланади. Автомобилнинг сифатини баҳолашда унинг ташқи кўриниши (дизайни), ёнилғи тежамкорлиги, муддат бузилмасдан ишлаши, тортиш динамикаси, тормоз самарадорлиги, таъмирлашга қулайлиги ва ҳоказолар ҳисобга олинади.

Ushbu kitob aynan shu mulohazadan kelib chiqqan holda yaratilgan. Ota-bobolarimiz, ajdodlarimizning aql-zakovati, oltin qo`li ila IX — XII asrlardayoq kishi aqli bovar qila olmaydigan darajada nafis va nozik qilib ishlangan naqshlar qadimiy va navqiron Samarqand, Buxoro va Xiva devorlarida o`zini ko`z-ko`z qilib turibdi. O`sha davr uslubi bilan yuksak mahorat ko`rsatib qurilgan muhtasham binolar va bu binolardagi Sharq uslubiga xos o`ymakorlik naqshlari o`z taraqqiyotining cho`qqisiga ko`tarilganligidan guvohlik beradi. Bunday o`ymakorlik naqshlari bilan bir qatorda islomiy uslubda ishlangan naqshlar, ya`ni gul va novdalarning murakkab uslubdagi naqshlari va hozirgi kungacha yaxshi saqlanib kelayotgan tillada qorilib o`yilgan boshqa bezaklar ajdodlarimiz yuksak san`atining timsoli sifatida bugun ham hammani lol qoldirib turibdi. Qadimgi va o`rta asrlar me`morchilik obidalarini saqlash, o`rganish va muhofaza qilish hozirgi zamon yosh avlodni, mehnatkashlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda, xalqlarning baynalmilal do`stligini mustahkamlashda katta rol’ o`ynaydi. Shuning uchun ham o`tmish tarixiy va moddiy-madaniy yodgorliklarini o`rganish, muhofaza qilishning rolini oshirish muammolarini hal qilishga katta ahamiyat berilmoqda.

Muzey ishi- jamoatchilik faoliyatining fan, tarbiya va madaniyati bilan alokada bulib turadigan uziga xos bir kismi sifatida jamiyat tarakkiyotining umumiy tendentsiyalardan chetta kolmagan. Insonning xar tomonlama rivojlantirish ishida muxim axamiyatga ega bulgan muzey ishi darajasini ustirishda tuplagan tajribani nazariy tushunmasdan, xarakteristikasini, koidalarni urganmasdan turib erishib bulmaydi.

Логистика фани – моддий, молиявий ва ахборот оқимларини жорий манбаъидан то истеъмол соҳасигача бўлган ҳаракатини режелаштириш, ташкил этиш, бошқариш, оптималлаштириш, назорат қилиш ва мувофиқлаштириш тўғрисидаги фандир. Логистик тадқиқотлар ўтказиш, бошқариш ва мақбул (оптимал) ечимлар топишнинг асосий объекти бу моддий оқимлардир. Молиявий, ахборот ва сервис оқимлар, булар иккиламчи оқимлар бўлиб, қаралаётган моддий оқимларга таалуқлиларидир. Моддий ва унга таалуқли бўлган бошқа барча оқимларнинг рўй бериши, ҳаракати (силжишлари), миқдорий ва сифат ўзгаришларини логистика нуқтаи назаридан микро ёки макро даражада ўрганиш, тадқиқ қилиш ва бошқариш тизимли ёндашишни талаб қилади. Бунда юқорида таъкидланган жараёнлар бир бутун ва маълум мақсадга йўналтирилган тизим (система)нинг ўзаро узвий боғланган элементлари деб қаралади.

Махсус фанлар ва ишлаб чиқариш таълимининг ўқитиш методикаси фани бўйича мазкур маъруза матнлари касбий педагогик тайёргарлик йўналиши талабалалари учун мўлжалланган бўлиб, ўқув режаларида кўзда тутилган 36 соатга мўлжалланган. Мазкур маърузаларнинг мақсади касб-ҳунар коллежларининг бўлажак муҳандис-педагоглари учун назарий билимлари, шунингдек таълим-тарбиявий фаолият кўникмаси ва малакалари билан қуроллантиришдир.

Мазкур фан жаҳон маданияти ва цивилизацияси, миллий маданият, маънавий-маърифий қадриятлар ҳақида кенг ёритилишини ўз олдига мақсад қилиб олган. Бу ўз навбатида ва демократик ҳуқуқий, инсонпарвар жамиятни барпо этишда улкан аҳамият касб этади. Ҳар бир талабадан маданият тушунчаси, унинг ривожланишининг асосий қонуниятлари, жаҳон маданиятининг назарий муаммолари, мустақиллик шароитида ўзбек маданияти ривожланишининг назарий асослари тўғрисида объектив билим салоҳиятини шакллантириш босқичма-босқич вазифаларидир.

Муқаддас илоҳий китоб-Қуръони карим ўзида жам қилган мавзулар кўламини ва мазмунлар мундарижасини тўла ўрганиб чиқишга бор салоҳиятини ишга солса ҳам бани одам ожизлик қилади. Бироқ инсоният тарбияси учун нозил қилинган улуғ мўъжизанинг инсонлар билиши ва амал қилиши лозим бўлган жиҳатлари борки, уларни тафсир ва талқин этиб, халқ истифодасига тақдим этиш уламолар зиммасига масъулият юклайдики, бу машаққатли вазифани Абу Лайс ас-Самарқандий, Ан-Насафий, Аз-Замахшарий каби қадимги уламолар уддасидан чиққанлар ва Аллоҳнинг муқаддас каломи Қуръони карим маъноларини тафсир ва таъвил қилиб, омма халқ орасида уни тушуниб, амал қилишга даъват этганлар. Диёримиздан чиққан ана шундай уламолардан бир нечталари томонидан динимиз ва халқимиз учун қолдирилган илмий меросларининг баъзи бирларини қуйида мушоҳада қиламиз.