Buyuk olimlar hayotidagi oddiy voqealar
1939 yilda 25 yoshli matematik Jorj Dansig Kaliforniya universitetida tahsil olardi. Bir kuni u statistika darsiga 20 daqiqa kechikib bordi. Jimgina kirib, stolga o‘tirdi. Mavzuni o‘tkazib yuborganini tushunib, doskaga yozilgan ikki vazifa shartlarini ko‘chirib oldi.
Uyida dars qilayotib, bugun darsga kechikkanidan uch marta afsuslandi. Vazifalar haqiqatan ham qiyin edi. Dansig ularni hal qilish uchun muhim bir narsani o‘tkazib yubordim, deb o‘ylardi. Ilojsizlikdan masalalarni hal kirishga kirishdi. Bir necha kunlik mashaqqatli mehnatdan so‘ng, u baribir bu masalalarni yechdi. Mamnun bo‘lib, professor yoniga borib, daftarini unga uzatdi.
Professor Yeji Neyman bu topshiriqni beixtiyor qabul qildi, lekin u talabalardan bunday masalani yechib kelish to‘g‘risidagi bergan topshirig‘ini eslay olmadi. Biroz vaqt o‘tgach, talaba daftarini tekshirib, hayratda qoldi. U haqiqatan ham ma’ruzalardan birining boshida talablarga ushbu ikki masala shartlarini aytib berganini esladi. Nafaqat professorning o‘zi, balki o‘sha davrning boshqa atoqli olimlari tomonidan hal etilmaydigan ikki masala shartlarini!
Biroq, Dansig ma’ruzaning bu ikki masala hal etilmasligi haqida gapirilgan qismini tinglamasdan qolgandi. Va ularni hal qildi.

***
Maks Plank fizika bo‘yicha Nobel mukofotini olgach, doiraviy sayohatga chiqdi va hamma joyda bir xil ma’ruza qilardi. Uning haydovchisi har doim zalda o‘tirar edi va matnni yodlab oldi. U boshlig‘iga hazil taklif qildi: “Ma’ruzalaringizni o‘zim o‘qib bersam, siz haydovchi kepkasini kiyib, zalda o‘tirsangiz”. Bu fikr Plankka yoqdi va u rozi bo‘ldi.
Haydovchi kvant mexanikasi to‘g‘risida ma’ruza o‘qiy boshladi. To‘satdan fizik professorlaridan biri savol berib qoldi. Haydovchi uni diqqat bilan tingladi va shunday dedi: “Shunday taraqqiy etib borayotgan shaharda mendan bunday oddiy savol so‘raladi, deb o‘ylamagan edim. Sizning ruxsatingiz bilan haydovchimdan bu savolga javob berishni so‘rayman”.

***
Raqamlar nazariyasi sohasidagi mutaxassis nemis matematiki Ernst Eduard Kummer arifmetika bilan jiddiy kelishmovchilikda edi. Bir kuni talabalarni o‘qitish paytida 7 ni 9 ga ko‘paytirish kerak edi. “Yetti karra to‘qqiz”, dedi Kummer, “Yettini to‘qqizga ko‘paytirsak… qancha bo‘ladi?”. “Oltmish bir” turtki berdi, talabalardan biri. Kummer taxtaga 61 raqamini yozdi.  “Janob, yetti karra to‘qqiz 66 bo‘ladi”, dedi ikkinchi talaba.
— Janoblar, deb javob berdi Kummer, — ikkalasidan birini tanlash kerak, yo 61 yo 66.

Bahora Muhammadiyeva tayyorladi.
***
Получив Нобелевскую премию по физике, Макс Планк отправился в кругосветное путешествие и везде читал одни и те же лекции. Его водитель всегда сидел в холле и запоминал текст. Он пошутил своему начальнику: «Если я сам буду читать ваши лекции, вы можете надеть водительскую кепку и сидеть в зале». Планку идея понравилась, и он согласился.
Водитель начал читать лекции по квантовой механике. Внезапно один из профессоров физики задал вопрос. Водитель внимательно выслушал и сказал: «Я никогда не думал, что мне зададут такой простой вопрос в таком развивающемся городе. С вашего разрешения прошу моего водителя ответить на этот вопрос».
***
Эрнст Эдуард Куммер, немецкий математик, специализирующийся на теории чисел, был в серьезных разногласиях с арифметикой. Однажды мне пришлось умножать 7 на 9, обучая студентов. — Семь раз девять, — сказал Куммер, — если семь умножить на девять… сколько? «Шестьдесят один», — мотивировал один из студентов. Куммер написал на доске число 61. «Сэр, семь раз девять — 66», — сказал второй студент.
«Господа, — ответил Куммер, — вы должны выбрать одно из двух: либо 61, либо 66.
Подготовила Бахора Мухаммадиева.
Источник: Zarnews.uz

Joylangan vaqt: 2022-08-27 21:53:38
Davlat granti asosida OTMga qabul qilingan talabalarning 50 foizi bu yilgi maktab bitiruvchilaridir Davlat granti asosida OTMga qabul qilingan talabalarning 50 foizi bu yilgi maktab bitiruvchilaridir
Marsdan kelgan bola: Volgogradlik Boris Qizil sayyorada yashagan(mi?) Marsdan kelgan bola: Volgogradlik Boris Qizil sayyorada yashagan(mi?)
Maktablarda kimlar bepul darsliklar bilan ta’minlanadi? Maktablarda kimlar bepul darsliklar bilan ta’minlanadi?
O'zbekistonda professional ta’lim muassasalari soni nechta? 2022-yil O'zbekistonda professional ta’lim muassasalari soni nechta? 2022-yil
Barcha fanlardan olimpiada savollari 9-, 10-, 11-sinf Barcha fanlardan olimpiada savollari 9-, 10-, 11-sinf
Milliy gvardiya Harbiy musiqa akademik litseyi tashkil etildi Milliy gvardiya Harbiy musiqa akademik litseyi tashkil etildi
Past ball olgan abiturientlar bo'yicha XTV munosabat bildirdi Past ball olgan abiturientlar bo'yicha XTV munosabat bildirdi
Abdunabi Hamro hayoti, faoliyati, asarlari haqida Abdunabi Hamro hayoti, faoliyati, asarlari haqida
Kuldirish uchun yolg'on gapirish mumkinmi? Kuldirish uchun yolg'on gapirish mumkinmi?
Osiyoning eng boy odami kim? Osiyoning eng boy odami kim?
Ma’noli rasm – Drudllar haqida tushuncha Ma’noli rasm – Drudllar haqida tushuncha
Temurbeklar maktabi haqida batafsil –qabul kvotasi, imtiyozlari, fanlar ro’yhati Temurbeklar maktabi haqida batafsil –qabul kvotasi, imtiyozlari, fanlar ro’yhati
2020 yilning eng ommabop parollari 2020 yilning eng ommabop parollari
XTVning ta’til va karantinga bog’liq savollarga javoblari XTVning ta’til va karantinga bog’liq savollarga javoblari
“Xitoylik kelin” o’qituvchilik faoliyatini boshlaydigan bo’ldi “Xitoylik kelin” o’qituvchilik faoliyatini boshlaydigan bo’ldi
YouTube’da kanal ochish, batafsil qo'llanma YouTube’da kanal ochish, batafsil qo'llanma
O‘qishga kirishda Respublika sport musobaqalari g‘oliblari uchun imtiyozlar nega bekor qilindi? O‘qishga kirishda Respublika sport musobaqalari g‘oliblari uchun imtiyozlar nega bekor qilindi?
Dxx akademiyasiga ro‘yxatga olish 2023 boshlandi Dxx akademiyasiga ro‘yxatga olish 2023 boshlandi
Nega o‘smirlar bir-birlariga nisbatan shafqatsizlik qiladilar? Nega o‘smirlar bir-birlariga nisbatan shafqatsizlik qiladilar?
13-may efirga uzatiladigan television darslar jadvali 13-may efirga uzatiladigan television darslar jadvali