КАТАМОРФОЗ (юн. kata — юқоридан қуйига бўладиган ҳаракатни билдирадиган қўшимча ва morphe — кўриниш, шакл) — организмларнинг бирмунча оддий яшаш шароитларига ўтишида регрессив эволюция — катагенез асосида қайта тузилиши. Катаморфоз, кўпинча, организмларнинг эволюция жараёнида яшашнинг хусусий шароитларига бўлган айрим мосланишларининг йўқолиши билан боғлиқ. «Катаморфоз» терминини рус биологи И. И. Шмальгаузен таклиф этган (1939). Катаморфознинг генетик асоси ҳайвонларнинг ҳаракатсиз ҳаёт кечириш, айниқса, эндопаразитизмга ўтиши билан ўз аҳамиятини йўқотган органларнинг тўлиқ ривожланмаслигини келтириб чиқарувчи мутацияларнинг йиғила бориши ҳисобланади. Шунинг билан бирга бундай организмларда айрим органлар системасининг прогрессив ўзгариши ҳам кузатилади. Катаморфоз мўйловоёқли қисқичбақасимонлар, крбиклилар, паразит ясси чувалчанглар ва б. учун хос (яна қ. Дегенерация, Редукция, Неотения, Педоморфоз).