ГЕЛЬМГОЛЬЦ (Helmholtz) Герман Людвиг Фердинанд (1821.31.8, Потсдам—1894,8.9, Берлин) — немис табиатшуноси. «Кучнинг сақланиши ҳақида» (1847) асарида биринчи бўлиб энергиянинг сақланиш қонунинк математик жиҳатдан асослаб, бу қонуннинг умумийлигини кўрсатган. Энг кичик таъсир принципини иссиқлик, электр ва ёруғлик ҳодисал ари га қўллаб, бу прин-ципнинг термодинамиканинг иккинчи қонуни билан боғланганлигини очиб берган. У биринчи бўлиб ҳаммага тушунарли шаклда электрнинг атом табиати ғоясини илгари сурган. Гельмгольц суюқликларнинг уюрма ҳаракати назариясини ривожлантириб, механик ва электромагнит жараёнларни текшириш учун бу назариянинг амалий қўлланишига дойр бир қанча мисоллар берди. У ёруғликнинг электромагнит назариясини ва аномал дисперсия назариясини тараққий эттирган. Фанга эркин ва боғланган энергиялар деган тушунчани киритган. Кўриш ва эшитиш физиологиясига оид масалаларни илмий жиҳатдан тўғри талқин қилган. Гельмгольц мускулларда иссиклик пайдо бўлишини аниқлаб, уни ҳамда нерв импульсларининг тарқалиши тезлигини ўлчаган.